ترکیبات آلی فرار VOCs که مخفف Volatile Organic Compound است، از جمله گازها یا بخاراتی است که به راحتی قابل شناسایی نیست. برخی از انواع گازها به وضوح مشخص است و شما به راحتی می توانید تشخیص دهید که چه زمانی دود حاصل از پخت و پز محیط خانه را پر می کند یا زمانی که کپک شروع به ایجاد بوی کپک در اتاق کند، شما به سرعت متوجه خواهید شد.
ترکیبات آلی فرار VOCs ممکن است بدون بو و رنگ باشد و از منابع ناشناخته ای انتشار یابد. از محصولات تمیز کننده تا بسیاری دیگر از ترکیبات شیمیایی که ممکن است باعث ایجاد ترکیبات آلی فرار شود که متاسفانه بسیاری از تولیدکنندگان علاقه ای به نصب برچسب های گاز سمی روی محصولات خود را ندارند.
ترکیبات آلی فرار VOCs چیست؟
ترکیبات آلی فرار در واقع گازهای حاوی کربن است که معمولا در هوای داخل خانه یافت می شود. آنها طیف وسیعی از مواد شیمیایی را شامل می شود که می تواند ساخته انسان یا به صورت طبیعی باشد. بعضی از VOCs ها باعث ایجاد اثرات کوتاه مدت و بلند مدت روی بدن انسان خواهد شد.
ترکیبات آلی فرار که معمولا در تولید مورد استفاده قرار می گیرد، اغلب محصول یک فرایند شیمیایی است. این ترکیبات می تواند به صورت مایع یا جامد وجود داشته که به تدریج به صورت گاز آزاد خواهد شد. مثلا فرایند فرمالدئید، یکی از رایج ترین ترکیبات آلی فرار است که در ساخت مصالح ساختمانی، مبلمان و سایر محصولات خانگی استفاده می شود. در زیر می توانید سایر VOCs ها را که اغلب تولید می شود را مشاهده کنید:
- بنزن
- استون
- کلروفرم
- پرکلرواتیلن
- استایرن
- تولوئن
بعضی از ترکیبات آلی ممکن است دارای بو باشد مانند بوهایی که از یک لایه رنگ تازه، فرش جدید یا سوخت خودرو منتشر می شود. اما سایر VOCs ها ممکن است بدون بو باشد. از آنجایی که این مواد شیمیایی بسیار رایج در تولید و محصولات خانگی مورد استفاده قرار می گیرد، غلظت ترکیبات آلی فرار داخل ساختمان می تواند به سرعت زیاد شود و گاهی اوقات به سطوحی تا 10 برابر غلظت این مواد در فضای باز برسد. برای اینکه بدانید این نوع گازها چقدر رایج است، در اینجا یک لیست از محصولاتی که می تواند حاوی ترکیبات آلی فرار باشد را برای شما آماده کردیم:
- مصالح ساختمانی
- پاک کننده ها و ضد عفونی کننده های خانگی
- دود تنباکو
- مواد نگهدارنده چوب
- مواد شیمیایی خشکشویی
- اسپری های آئروسل
- آفت کش ها
- رنگ ها، لاک ها و حلال ها و رنگ بر ها
- خوشبو کننده هوا
- دستگاه های کپی، چاپگر و سایر تجهیزات اداری
- لوازم سرگرمی و صنایع دستی
- چسب ها و …
اگر بخواهم با شما صادق باشم باید بگویم که پیدا کردن محصولات بدون ترکیبات آلی فرار از محصولاتی که در آنها این ترکیبات وجود ندارد راحت تر است! پس سوال این است که چقدر باید نگران سطح VOCs باشیم؟
آیا ترکیبات آلی فرار خطرناک است؟
اجتناب از قرار گرفتن در معرض VOCs موضوعی بحث برانگیز است و متاسفانه می تواند برای سلامتی خطرات مختلفی را به همراه داشته باشد. اثرات قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که تنفس می کنید به غلظت آنها در هوا و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آنها بستگی دارد. افرادی که به آسم مبتلا هستند، کودکان و افراد مسن، ممکن است به طور ویژه ای در معرض اثرات خطرناک ترکیبات آلی فرار باشند.
اثرات قرار گرفتن به صورت کوتاه مدت در معرض VOCs، مانند زمان رنگ آمیزی اتاق، سم پاشی یا خوابیدن روی یک تشک کاملا جدید می تواند شامل موارد زیر شود:
- سردرد
- سرگیجه یا از دست دادن تعادل
- واکنش های پوستی
- تحریک چشم، گلو و بینی
- حالت تهوع و استفراغ
- تشدید علائم آسم
- دشواری در تنفس
- خستگی
از طرفی، قرار گرفتن در معرض طولانی مدت می تواند خطرات بیشتر و جدی تری را به همراه خود داشته باشد. این خطرات به نوع ماده شیمیایی بستگی دارد و می تواند شامل آسیب به کبد، کلیه، سیستم عصبی و همچنین سرطان باشد.
مثلا، بنزن که معمولا در دود تنباکو، رنگ، سوخت های ذخیره شده و گازهای خروجی از خودروها یافت می شود، یک عامل سرطان زا برای انسان در نظر گرفته می شود. هر کسی به طور مداوم با محصولات حاوی ترکیبات آلی کار می کند، مانند نقاشان، نظافت چی ها، تکنسین های کنترل آفات و تکنسین های خشکشویی، ممکن است بیشتر در بلند دچار آسیب شوند.
آیا تمامی ترکیبات آلی فرار مضر است؟
تا اینجا ما اکثر ترکیبات آلی را دسته بندی کردیم. با این وجود، این ترکیبات گستره وسیعی از ترکیبات شیمیایی را در بر می گیرد که بعضی از آنها برای انسان مضر نیست. همچنین، از VOCs هایی که به طور بالقوه می تواند به سلامت انسان آسیب برسد، درجات مختلفی از شدت وجود دارد.
مضر ترین ترکیبات آلی فرار
بعضی از مضر ترین ترکیبات آلی فرار که می توانید در اطراف خود یافت کنید و بیشتر خطر برای مبتلا شدن به سرطان را دارد عبارتند از:
- فرمالدئید: این ماده در محصولات چوبی تولید شده مانند تخته سه لا وجود دارد که در ساختمان، کابینت و مبلمان مورد استفاده قرار می گیرد. عایق فوم و دود تنباکو نیز دارای این ترکیب آلی است.
- نفتالین: یک ماده معروف که برای از بین بردن بید کاربرد دارد.
- پارادی کلروبنزن: این ماده در آفت کش ها، پاک کننده های توالت و خوشبوکننده های هوا یافت می شود.
- کلروفرم: در آفت کش ها، شوینده های لباسشویی و ظرفشویی و به مقدار کمی در آب لوله کشی یافت می شود.
- بنزن: بنزن در دود تنباکو، رنگ ها، محصولات چوبی، گازهای گلخانه ای ناشی از بنزین ذخیره شده یا دود خودرو یافت می شود.
- استالدئید: در دود تنباکو، رنگ های مبتنی بر آب، کوره ها و شومینه ها می توانید این ماده را یافت کنید.
شاید ازن را یک گاز در فضای آزاد در نظر بگیرید اما ازن در خانه نیز یافت می شود و این گاز خطرناک می تواند توسط برخی وسایل مانند دستگاه های تصفیه کننده آب و دستگاه های بخور تولید شود.
حذف VOCs توسط دستگاه تصفیه کننده هوا
بعضی از تصفیه کننده های هوا می تواند به حذف ترکیبات آلی فرار VOCs در فضای بسته کمک کند در حالی که بعضی از آنها این توانایی را ندارد. دو نوع تصفیه کننده هوا که در برابر VOCs موثر است وجود دارد. آنهایی که به فیلتر PECO یا فیلتر کربنی مجهز است. دقت کنید که فیلترهای HEPA توانایی جذب آلودگی هوا را دارد اما در برابر ترکیبات آلی فرار بی اثر است مگر اینکه با فیلتر کربن اضافی ترکیب شود.
فیلتر کربن برای جذب گازهای سمی موجود در هوا طراحی شده است. با عبور دادن هوا از بین این فیلتر، آلاینده های گازی به بیرون آن می چسبد. دقت کنید که فیلتر کربنی نمی توان آلودگی ذرات هوا را حذف کند به این علت که ذرات معلق از آن عبور می کند.
کاهش قرار گرفتن در معرض گازهای آلی فرار
علاوه بر استفاده از تصفیه کننده های هوا، اقداماتی نیز وجود دارد که می توانید برای فعال بودن و کاهش قرار گرفتن در معرض VOCs در فضای بسته انجام دهید. با توجه به گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا یعنی EPA، این موارد به شرح زیر است:
- روشن کردن تهویه و باز کردن درها و پنجره ها برای افزایش میزان تهویه در محیط، زمانی که ترکیبات آلی فرار منتشر می شود.
- پیروی از تمامی دستورالعمل های ایمنی روی برچسب محصولات
- نگهداری قوطی های باز شده رنگ، حلال ها یا هر ماده مشابه دیگر در فضای بیرون از خانه مانند سوله ها یا گاراژ
- خرید حجم کم محصولات حاوی ترکیبات آلی فرار که پس از استفاده تمام شود و مجبور به نگهداری از آنها داخل خانه نشوید
- انتخاب روش های مدیریت یکپارچه آفات برای کمک به کاهش آفت کشی
- دور نگه داشتن محصولات دارای VOCs دور از دسترس کودکان یا حیوانات
- اجتناب از ترکیب کردن محصولات شوینده و پاک کننده مگر اینکه در برچسب محصول یک دستورالعمل مناسب درج شده باشد
- انتخاب محصولات بدون ترکیبات آلی فرار یا وجود آنها به میزان کم
- در صورت امکان فقط از محصولاتی که حاوی متیلن کلراید است، مانند پاک کننده های رنگ، پاک کننده های چسب و رنگ های اسپری آئروسل در فضای باز استفاده کنید.
- سیگار کشیدن در خارج از محل
- قبل از تحویل لباس ها از خشکشویی از خشک بودن کامل آنها مطمئن شوید (یعنی بوی شیمیایی قوی نداشته باشد)
گرچه حذف کامل ترکیبات آلی فرار از محیط بسته ممکن نیست، اما باید بتوانید از قرار گرفتن در معرض مداوم یا با غلظت بالا خودداری کنید. کاهش حضور این مواد شیمیایی در خانه شما یک فرایند مداوم است که شامل تحقیق در مورد محصولات تمیز کننده، مبلمان و سایر مواردی است که خریداری می کنید و همچنین یادگیری بهترین راه ها برای بهبود کیفیت هوای خانه شما است. هرچه در این مورد بیشتر بدانید، مجهزتر خواهید بود تا میزان ترکیبات آلی VOCs را در محل کار و زندگی خود تا حد امکان پایین نگه دارید.
